| Luthers Kerkelijk jaar en litugische kleuren (zie ook “Witte zwanen, bij ons wordt geleerd”) |
|||||
| 1. Eerste helft. Van de Heer. | |||||
Kerstkring
Liturigische kleur
Uitleg
paars
Voorbereidingstijd: 4 zondagen Adventstijd, 3e zondag mag rose.
wit
25 december, Geboorte van de Heer: 1e kerstdag .ood
26 december. is rood van bloed vanwege de steniging van Stefanus
wit
Vreugdetijd, tot 6 januari, waarin
1 januari (Dag der Naamgeving).
Epifaniëntijd, waarin 6 januari (Epifanie = verschijning.).
groen
Daarna ten hoogste 6 zondagen genummerd na Epifaniën.
Overgangstijd
oen
of
paars
naar de 40-dagentijd voor Pasen: 3 weken. Omvat de zondagen:
groen
of
paars
Septuagesima
9e zondag voor Pasen (= lett. 70e voor Pasen).
groen
of
paars
Sexagesima,
8e zondag voor pasen (= lett. 60e voor Pasen).
groen
of
paars
Quinquagesima
7e zondag voor pasen (= lett. 50e voor Pasen), ook wel genoemd Esto mihi (= Wees mij, naar psalm 71,3).
Paaskring
paars
Voorbereidingstijd: 40 dagen, beginnend op woensdag na zondag Quinquagesima (Aswoensdag).
Omvat de zondagen:
paars
Invocavit
(= Hij roept mij aan, naar psalm 91,15). Paars. Reminiscere (= Gedenk, naar psalm 25,6).
paars
Oculi
(= Ogen, naar psalm 25,15). Paars.
paars
of
rose
Laetare
(= Verheug u, naar Jesaja 66,10).
paars
Judica
(= Richt, naar psalm 43,1). Paars.
paars
Palmzondag.
zondag voor Pasen
paars
Stille week, waarin
wit
Witte donderdag
aars
Goede vrijdag
geen kleur
Stille zaterdag (geen kleur, het altaar is leeg)aars
wit
Paaswake
wit
Opstanding: 1e en 2e paasdag.
wit
Vreugdetijd: 50 dagen. Omvat de zondagen:
wit
Quasi modo geniti
Als nieuw geborenen, naar 1 Petrus 2,2).
Misericordias Domini (= Goedertierenheid des Heren, naar psalm 33,5).
wit
Jubilate
= Juicht, naar psalm 66,1.
wit
Cantate
(= Zingt, naar psalm 98,1).
wit
Rogate
(= Bidt, naar Johannes 16,24).
wit
Hemelvaartsdag
wit
Exaudi (= Hoor, naar psalm 27,7).
rood
Pinksteren: 2 dagen.
2. Tweede helft. Van de kerk.
wit
Trinitatis (zondag der H. Drieënigheid), zondag na Pinksteren.
groen
1e, 2e, 3e (tot ten hoogste 27e) zondag na Trinitatis.
Naast de zondagsnamen en de vertaling daarvan, zijn ook kleuren vermeld. Deze kleuren kun je zien in de kansel- en altaar kleden in de kerk, maar ook vaak in de kleding van de voorganger, b.v. door een stola. Deze kleuren wijzen op de tijd van het kerkelijk jaar waarin de zondag valt.
Ze betekenen het volgende:
wit: de glans van God en de heiligen, de kleur van reinheid en onschuld, de kleur van Christus. Te gebruiken op de grote feesten van de Heer: kerstmis, pasen en de vreugdetijd daarna, hemelvaart.
paars: kleur van rouw, boete, inkeer. Te gebruiken in voorbereidingstijden zoals de 40-dagentijd voor pasen, de adventstijd voor kerstmis.
rood: kleur van bloed en vuur, de kleur van de Heilige Geest en van de kerk. Te gebruiken op pinksteren, maar ook op hervormingsdag, bij bevestiging van nieuwe leden, inzegening van predikanten en kerkeraadsleden, inwijding van een nieuwe kerk, feesten van kerk en gemeente.
groen: de kleur van de natuur in de zomer, van de hoop op de komende grote zomer, ook de kleur van Gods barmhartigheid. Te gebruiken op alle overige zondagen.
Daar kan nog bij komen rose, een verzwakking van paars, de kleur van de getemperde boete. Deze kleur kan worden gebruikt op de 3e adventszondag en de 4e zondag in de 40-dagentijd, als de doffe rouw even mag worden onderbroken door een glimlach omdat we op de helft van de voorbereidingstijd zijn gekomen en de blijdschap van pasen, resp. kerstmis naderbij is gekomen.
Zwart is in feite afwezigheid van alle kleur. Ze werd wel gebruikt op Goede Vrijdag en Stille Zaterdag en ook op Eeuwigheidszondag (vroeger Dodenzondag genoemd). In de kerk kan het echter nooit zó donker zijn dat er helemaal geen kleur meer is, want de genade van God blijft er altijd, ook al lijkt van de mens uit gezien alles hopeloos en donker. Ook in een rouwdienst past geen zwart, maar is wit de aangewezen kleur.