Pinksteren

Genesis 11: 1-9

de toren te Babel

over de aarde verspreid


Er wordt met stenen een toren gebouwd.
Het gaat vandaag om het elkaar begrijpen en om het samenwerken. Maar méér nog gaat het om het doel waarmee we dit doen.


Psalm 68:7

God zij geprezen met ontzag.
Hij draagt ons leven dag aan dag,
Zijn naam is onze vrede.
Hij is het die ons heeft gered,
die ons in ruimte heeft gezet
en leidt met vaste schreden.
Hij die het licht roept in de nacht,
Hij heeft ons heil teweeggebracht,
dat wordt ons niet ontnomen.
Hij droeg ons door de diepte heen,
de Here Here doet allen
ons aan de dood ontkomen.


Lezing

Pinksteren gaat over het verhaal dat door de Heilige Geest mensen uit alle windstreken de leerlingen in hun eigen taal konden horen spreken. We lezen nu het verhaal van de torenbouw te Babel waar juist het omgekeerde gebeurt.

Genesis 11: 1-9

Ooit werd er op de hele aarde één enkele taal gesproken. Toen de mensen in oostelijke richting trokken, kwamen ze in Sinear bij een vlakte, en daar vestigden ze zich. Ze zeiden tegen elkaar: ‘Laten we van klei blokken vormen en die goed bakken in het vuur.’ De kleiblokken gebruikten ze als stenen, en aardpek als specie.
Ze zeiden: ‘Laten we een stad bouwen met een toren die tot in de hemel reikt. Dat zal ons beroemd maken, en dan zullen we niet over de hele aarde verspreid raken.’

Maar toen daalde de HEER af om te kijken naar de stad en de toren die de mensen aan het bouwen waren. Dit is één volk en ze spreken allemaal een en dezelfde taal, dacht de HEER, en wat ze nu doen is nog maar het begin. Alles wat ze verder nog van plan zijn, ligt nu binnen hun bereik.
Laten wij naar hen toe gaan en spraakverwarring onder hen teweegbrengen, zodat ze elkaar niet meer verstaan.

De HEER verspreidde hen van daar over de hele aarde, en de bouw van de stad werd gestaakt. Zo komt het dat die stad Babel heet, want daar bracht de HEER verwarring in de taal die op de hele aarde gesproken werd, en van daar verspreidde hij de mensen over de hele aarde.


Overdenking

Er was eens een tijd dat de mensen één enkele taal spraken. En wat deden de mensen toen? Ze bouwden een stad met een toren die tot de hemel reikt, de toren van Babel.
Dat ‘laat ons een toren bouwen’ zit ons mensen in het bloed. Wie heeft niet als kind spelenderwijs met plezier met blokken torens gebouwd en ze weer met even veel plezier omgegooid.

In de wereld is er een serieuzere hemelbestormende wedloop gaande van hoogste kerktorens, hoogste gebouwen … Zo was de dom van Keulen maar vijf jaar het hoogste gebouw en de Eifeltoren in Parijs droeg deze titel 30 jaar. Het hoogste gebouw staat nu in Dubai.

Bij die hoge gebouwen gaat het niet alleen meer om het praktische nut maar om prestige. Ze maken indruk, stralen optimisme, kracht en potentie uit. Tegelijkertijd overstijgen ze onze menselijke maat. Een toren maakt ons mensen klein. Wanneer we vanuit een toren naar beneden kijken zien we mensen als mieren en auto’s als speelgoed.

Hoge gebouwen willen imponeren. Ja zeker, en dat doen ze ook. Dat is in de afgelopen 4000 jaar niet veranderd. Zo was het ook in Babel. Met het bouwen van de toren wilden de mensen ‘naam maken’. Achter die bouwdrift ging ook angst schuil. Ze bouwen een stenen stad met toren omdat ze vrezen dat ze anders verstrooid raken. Dus een toren gebouwd op zowel grootheidsfantasieën als angst.

En dan komt God kijken.
De mensen willen een toren bouwen die tot de hemel reikt; maar ja, dat lukt bij lange na niet. Er staat zo mooi: “Toen daalde de Heer af om te kijken naar de stad en de toren”. Een bijbeluitlegger merkt de ironie hiervan op, dat het bouwwerk blijkbaar zo minuscuul is dat God ernaar voor moet afdalen om het überhaupt te kunnen zien.

God ziet het en grijpt in, maar niet vanwege het bouwen. God en geloof zijn zeker niet tegen bouwtechnische hoogstandjes. Niet de torens maar het bouwen voor de eigen naam een eer moet onderuit gehaald worden. Dat staat lijnrecht tegenover Gods naam eren. Waar mensen zichzelf op de plaats van God plaatsen en God aan de kant schuiven, noemen we dat ‘zonde’. Die zonde schuilt in het doel van de bouwers.

Opvallend is dat de angst dat ze “verspreid zouden raken over de wereld juist de opdracht is van de mensen; ‘ga heen en vermenigvuldig u’.
God zorgt ervoor dat de mensen elkaar niet meer verstaan en dus niet meer begrijpen. Dat zorgt voor verwarring, misverstand en verstrooiing. De één noemt dat een straf van God. De ander zegt: God wil erger voorkomen. Uit de ene taal, die iedereen toen sprak, ontstaan uiteindelijk meer dan 6000 talen op aarde.

Wat met Pinksteren gebeurt is precies de omkering van wat toen in Babel gebeurde. De mensen van overal op aarde die in Jeruzalem samenkwamen konden opeens de woorden van de leerlingen van Jezus in hun eigen taal verstaan. De gave van de Heilige Geest is dat hij al die taalgrenzen overbrugt en verstaan mogelijk maakt. Waar dat lukt is het altijd een geschenk.

Waar mensen God eren, in welke taal ook, daar zijn we met elkaar verbonden over alle verschillen heen. Daarom is Pinksteren ook een feest van de eenheid van de kerk.
Die eenheid vinden we niet achter muren en torens. In God vinden we de eenheid terug, die in Babylon verloren is gegaan.

Wanneer we God eren hoeven we ons niet te verschansen achter uit angst en grootheidsfantasieën gebouwde muren maar kunnen we in alle openheid en zonder angst de wereld in trekken.
God maakt de mens niet klein maar groot. God schenkt ons de Heilige Geest, die ons bijstaat op onze trektocht door de wereld.
Dat is de discipelen overkomen en dat gebeurt altijd weer opnieuw zo verspreid zich het geloof over heel de aarde. Ook in en door u werkt de Heilige Geest.

Amen


Lied 686:1

De Geest des Heren heeft
een nieuw begin gemaakt,
in al wat groeit en leeft
zijn adem uitgezaaid.
De geest van God bezielt
wie koud zijn en versteend
herbouwt wat is vernield
maakt één wat is verdeeld.


Gebed

Stort uw Geest uit
over jong en oud
over man en vrouw
over hoog en laag
over west en oost.
Heer, kom met Uw Heilige Geest!

Stort uw vuur uit
in het hart van de mensen
in de mond van de mensen
in de handen van de mensen.
Heer, kom met Uw Heilige Geest!

Zend uw adem neer
over hen die geloven
over allen die twijfelen
over allen die liefhebben
over allen die eenzaam zijn.
Heer, kom met Uw Heilige Geest!

Stort uw vuur uit
over de woorden van de mensen
over het zwijgen van de mensen
over de talen van de mensen
over de liederen van de mensen.
Heer, kom met Uw Heilige Geest!

Zend uw adem neer
over allen die toekomst bouwen
over hen die het goede bewaren
over hen die het leven behoeden
over allen die schoonheid scheppen
Heer, kom met Uw Heilige Geest!

Stort uw Geest uit
over de huizen van de mensen
over de steden van de mensen
over de wereld van de mensen
over alle mensen van goede wil.
Heer, kom met Uw Heilige Geest!

Hier en nu,
over ons
Amen


Zegenbede

De Heilige Geest ademe in U,
dat U beseffen mag wat heilig is.
De Heilige Geest stuwe U,
dat U doet wat heilig is.

De Heilige Geest verleide U,
dat U bemint mag wat heilig is.
De Heilige Geest sterke U,
dat U beschermt, wat heilig is.

De Heilige Geest bescherme U,
dat U het heilige nooit kwijt raakt.

Zo zegene U God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
amen


Deze overdenking kunt u nalezen en of downloaden via deze link:

Zondagsbrief-Overdenking 23 mei 2021 – Pinksteren

Collecte

De collecte is bestemd voor de ondersteuning van de eigen kerk.
Bij voorbaat hartelijk dank.

Uw gift overmaken naar:
Bankrekening NL43 RABO 0373 7412 51
t.n.v. Evangelisch-Lutherse gemeente Zuid-Nederland
Onder vermelding:
Gift voor het Werk van de Kerk
of
Gift voor Kerkblad en Zondagsbrieven/video’s


Een goede en gezegende zondag gewenst,
ds. Susanne Freytag en ds. Willem Boon