Palmpasen, ei koe rei

5 april 2020

In de traditie van de kerk had deze dag twee zwaartepunten: De intocht van Jezus in Jeruzalem en het passie verhaal.

Wij kennen dat laatste van de Matteüs-Passion, die in mijn jeugd altijd op Palmpasen via de radio werd uitgezonden. Mijn – buitenkerkelijke – ouders gingen in de kamer zitten luisteren naar de radio. Ik moest maar in de hal gaan spelen en ik mocht beslist niet storen. Een gewijde stilte viel over ons huis.

Toen wist ik nog niet veel van de Lutheraan Bach, die in de traditie van het Luthers-Katholieke Palmpasen, ‘s ochtends de eerste dienst had gehad met als proprium de intocht van Jezus in Jeruzalem. Daarna kwam het lijdensverhaal, de passie, die Bach vertolkt had in zijn Matteüs Passion en Johannes Passion. Die twee gebeurtenissen hoorden wel bij elkaar. Vandaar die Passion op Palmpasen.

In de protestantse traditie werden deze twee uit elkaar gehaald. De Palmpasen traditie kreeg steeds meer haar eigen plaats in het Protestantisme. Met een nadruk op kinderen met een Palmpasen stok, waar nog wel een duidelijke verwijzing naar de lijdensweg van Jezus in verborgen zat. De al dan niet gewijde palmtakjes zijn voor de ouderen, waarbij de herinnering van het steken van deze takjes achter het crucifix en het na een jaar verbranden van deze takjes voor Aswoensdag om as voor het askruisje te krijgen is weggevallen. Het gezongen lijdensverhaal kreeg meer zijn plaats rond Goede Vrijdag, waarbij het tegelijkertijd meer aansloot bij de Katholieke Kruisweg.

Vandaag dus Palmpasen. Dit jaar zonder takjes. Een raar gevoel eigenlijk. Vorig jaar ging ik nog naar mijn buren en vroeg hen om uit de buxushaag takjes weg te mogen halen voor de kerkdienst. Vorig jaar was ook het jaar, dat de diepste betekenis van takjes van buxus weggevallen was. Was niet de buxus een plant, bijna onverwoestbaar en altijd groen? Vorig jaar had de buxusmot toegeslagen en de takjes werden snel geel en vielen uit. Een soort virusplaag van de buxus.

Waarom deden wij dit met die buxustakjes? Ze waren een prachtig symbool. Hoe koud of hoe droog of hoe nat het voor Palmpasen ook was, ze bleven altijd groen. Dat gold ook voor Jezus: Hoe groot de druk op Hem ook werd, Hij bleef het vertrouwen in God, het geloof in God uitstralen. Ook in die laatste week van Zijn leven. Ja, zelfs ook door de dood heen. En zo was dit takje een verwijzing naar Hem.

Maar ook voor ons werd dit takje een verwijzing naar Hem: In ons geloof kunnen wij door alles heen, door eenzaamheid, ziekte en door een algemene catastrofe heen een symbool zijn om ons geloof in God en ons vertrouwen in Hem uit te dragen als een altijd groen blijvende tak in een troosteloze wereld.

De mensen die bij de intocht van Jezus in Jeruzalem langs de kant van de weg stonden riepen hem toe: “Hosanna!” Eigenlijk zijn dit in het Hebreeuws twee woorden: Hosja Na en deze woorden betekenen: Redding (of Bevrijding) nu! Een wanhoop roep van mensen, die niets meer te verliezen hebben en uiteindelijk niets anders konden doen, dan hun hoop te vestigen op Jezus.

Hoewel er direct na de intocht van Jezus de revolutie tegen de Romeinen uit bleef, waar veel mensen in Jeruzalem op gehoopt hadden, zitten in deze woorden wel de kern van wat men mocht verwachten van Jezus. De lijdende en stervende Jezus hield de belofte in dat dit niet het einde is. Na het lijden komt er iets, wat ons verder draagt dan alleen dood en ziekte. Die hele donkere tijd van verraad en overlevering van de stille week is de week, de vooravond van de opstanding. Dood en ziekte en eenzaamheid, jullie hebben geen macht over ons. Er komt hieraan een einde.

Als wij weer bij elkaar mogen komen in de kerk, deel ik alsnog takjes uit. Misschien geen buxus, maar andere takjes van andere planten, zoals deze taxus, die groen blijven en zo blijven verwijzen naar het overwinteren van ons geloof en onze bede: “Redding nu!” Hosja na! Maar ook ons herinneren aan onze opdracht, sterk te blijven staan in ons geloof.

Ik zit hier in mijn kamer opgesloten. Met twee takjes allebei groen blijvend in mijn handen. De taxus en de buxus. De buxus is beschadigd door de aanval van de buxusmot, het afgelopen jaar. De taxus ziet er mooi groen uit. Maar ik denk, dat ik toch de buxus ga uitdelen. Ondanks de mot heeft deze plant mij namelijk het voorbeeld gegeven te overleven. En mij hoop geven voor de toekomst in Gods handen verborgen.

Bekijk deze overdenking ook op YouTube:
https://youtu.be/cz4cS19gqco

Lezing: Matteüs 21:1-11

Intocht in Jeruzalem

Toen ze Jeruzalem naderden en bij Betfage op de Olijfberg kwamen, stuurde Jezus er twee leerlingen op uit._Zijn opdracht luidde: ‘Ga naar het dorp dat daar ligt. Vrijwel direct zullen jullie er een ezelin zien, die daar vastgebonden staat met haar veulen. Maak de dieren los en breng ze bij me._En als iemand jullie iets vraagt, antwoord dan: “De Heer heeft ze nodig.” Dan zal men ze meteen meegeven.’
Dit is gebeurd opdat in vervulling zou gaan wat gezegd is door de profeet:_‘Zeg tegen Sion: “Kijk, je koning is in aantocht, hij is zachtmoedig en rijdt op een ezelin en op een veulen, het jong van een lastdier.”’

De leerlingen gingen op weg en deden wat Jezus hun had opgedragen._Ze brachten de ezelin en het veulen mee, legden er mantels op en lieten Jezus daarop plaatsnemen._Vanuit de menigte spreidden velen hun mantels op de weg uit, anderen braken twijgen van de bomen en spreidden die uit op de weg.
De talloze mensen die voor hem uit liepen en achter hem aan kwamen, riepen luidkeels: ‘Hosanna voor de Zoon van David! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. Hosanna in de hemel!’

Toen hij Jeruzalem binnenging, raakte de hele stad in rep en roer. ‘Wie is die man’ wilde men weten._Uit de menigte werd geantwoord: ‘Dat is Jezus, de profeet uit Nazaret in Galilea.’

Gebed

Barmhartige Vader,
door uw zoon Jezus hebben wij U leren kennen
als een trouwe, nabije God.

Liefde is uw mooiste naam.
Wijzelf en al wat wij meemaken gaat U ter harte
want wij zijn kostbaar in uw ogen.

U blijft niet onbewogen bij de wereldwijde coronacrisis
die momenteel uw mensen treft.
Daarom bidden wij U:
blijf de zieken nabij, hier en elders.
Laat hen uw warmte en liefde ervaren
in de woorden, de ogen en de handen
van de ontelbare zorgverleners.

Waak over de vele mensen die
het beste van zichzelf blijven geven
in moeilijke en gevaarlijke omstandigheden.

Bescherm ons, onze kinderen en kleinkinderen,
en allen die hier -dag in, dag uit -zorg dragen voor ons,
tegen besmetting en ziekte.

Laat ons met velen verbonden blijven
in het grote vertrouwen dat uw liefde ons draagt,
nu en altijd.

Amen.
Bisdom Brugge